Keti Koti Tafel

Samen aan tafel

Surinaams spreekwoord: Als je de stenen op de weg laat liggen, dan struikelen je kinderen erover.  Mercedes Zandwijken: Vijftien jaar geleden deed ik voor het eerst mee aan een Sederavond bij mijn Joodse partner Machiel Keestra. Op deze avond herdenken Joden over de hele wereld de bevrijding van hun voorouders uit de slavernij in Egypte die enkele duizenden jaren geleden plaats vond. Ze doen dat met behulp van een serie rituele handelingen, teksten, liederen en met een maaltijd. Deze Sederavond bracht mij op het idee om deze Keti Koti Tafel te gaan organiseren. Andere inspiratiebronnen waren: het Ramadanfestival waarmee de Nederlandse moslims hun vastenperiode afsluiten, het Kwanzaa-feest waarmee Afro-Amerikanen hun ‘family, community & culture’ vieren en de dialoogtafels die in 2004 gehouden zijn na de moord op Theo van Gogh. De Keto Koti Tafel is een ritueel voor de herdenking van de Nederlandse slavernijgeschiedenis, de gevolgen hiervan voor alle – zowel zwarte als witte – nazaten van hen die betrokken waren bij deze geschiedenis en voor de viering van de vrijheid. Het is ook mijn persoonlijke geschiedenis. Mijn beide ouders zijn Surinaamse Nederlanders en mijn moeder’s oma werd nog in slavernij geboren. In Nederland werd de slavernij officieel afgeschaft op 1 Juli 1863 door koning Willem III. Dit was laat in vergelijking met andere landen. Bovendien verkregen de tot slaaf gemaakten niet onmiddellijk hun vrijheid. De Nederlandse overheid dwong hen namelijk om nog tien jaar lang, tot 1873, verder te werken onder ‘Staatstoezicht’ voor hun voormalige eigenaren. Om die reden wordt door sommigen 1873 pas beschouwd als het einde van de slavernij. 1 Juli is sindsdien in Suriname een nationale feestdag. Hoewel de verhalen over die periode meestal zo pijnlijk waren dat ze niet doorgegeven zijn, was ik mij zeer bewust van wat er gebeurd was. Ook realiseerde ik mij steeds meer dat deze geschiedenis nog steeds haar sporen nalaat in de levens van de – zwarte en witte – nabestaanden, de gemeenschappen en in onze samenleving als geheel. Gaandeweg kreeg ik meer behoefte om rond 1 juli stil te staan bij dit verleden. Maar niet alleen, ik wilde juist samen met anderen tot een gesprek komen waarin we ons afvragen welke betekenis dit verleden en de verworven vrijheid voor ieder van ons heeft. Zo kwam ik tot de Keti Koti Tafel. Niet veel later kwam ik erachter dat het deelnemen aan een maaltijd omgeven met rituelen een zeer oude en belangrijke traditie is in de Afro-Surinaamse cultuur: de Kra Tafra. Deze Tafel wordt uitgevoerd om de ‘kra’, de ziel, gunstig te stemmen en sterker te maken. De Keti Koti Tafel past dus ook in de Afro-Surinaamse traditie. Tijdens de Keti Koti Tafel wordt de vrijheid gevierd maar ook de strijd tegen de slavernij herdacht. Immers, de door Nederland tot slaaf gemaakten in Suriname en op de Nederlandse Antillen hebben zich van meet af aan actief verzet. Zo zijn sommigen het oerwoud in gevlucht waar ze eigen gemeenschappen hebben opgezet om zo in vrijheid te leven. Vanuit deze basis voerden ze bovendien guerrilla-aanvallen uit om het systeem van slavernij te ondermijnen. Tot de dag van vandaag leven er nakomelingen van deze bevrijde tot slaaf gemaakten, de Marrons, in dorpen in het Surinaamse binnenland. Naast het herdenken van deze strijd en het vieren van de vrijheid staan bij de Keti Koti Tafel ook vragen over identiteit en betekenis centraal. Omdat de tot slaaf gemaakten van hun identiteit en menselijkheid waren beroofd, betekende de herwonnen vrijheid dat zij zich op een nieuwe manier moesten gaan verhouden tot hun identiteit, hun verleden en hun toekomst. Keti Koti betekent: de ketens zijn verbroken, de slavernij is voorbij. Het is belangrijk om dit actief een plek te geven in ons bewustzijn. Meer informatie op https://www.ketikotitafel.nl/

Andere items

Achtergrondinformatie

Op de onderstaande websites vind je veel informatie over het slavernijverleden van Nederland, de strijd om erkenning van het slavernijverleden,  over racisme en de strijd

Lees verder »