Waarom stemmen zoveel gematigde burgers op Wilders?


Waarom stemmen zoveel gematigde burgers op Wilders?

Nederland stond ooit te boek als een tolerant land. Gedurende onze geschiedenis hebben we veel vluchtelingen opgevangen: Hugenoten, Belgen, Tsjechen, Hongaren, Chilenen, Iraniërs en Joegoslaven. Sinds 2000 lijkt de gastvrijheid verdwenen. Uit onderzoek blijkt dat de huidige houding van Nederland tegenover migranten bijzonder negatief is vergeleken met andere landen in West-Europa. Dit vertaalt zich ook in de enorme stijging van de PVV in de peilingen. De PVV zou bij verkiezingen nu de grootste partij zijn met 37 zetels.

Wilders is een slimme ideoloog met starre vastomlijnde opvattingen. Hij roept niet op tot geweld, maar zijn uitspraken zijn olie op het vuur voor fanatieke en gewelddadige groepen burgers. Niettemin is hij nu ook aantrekkelijk voor gematigde burgers, waaronder steeds meer hoogopgeleide, goedverdienende bewoners (zie website. Hoe valt dit te verklaren?

Mensen vallen vaak terug in star Wij-Zij denken uit angst, wanneer zij zich bedreigd voelen in hun persoonlijke situatie. De plotselinge komst van zo veel vluchtelingen naar Europa, de beelden op TV, het gebrek aan informatie en beleid: het roept onzekerheid en angst op. De grote problemen rond werkloosheid/armoede en het geen toegang krijgen tot een succesvolle carrière in onze snelle internetsamenleving houden veel mensen in haar greep.

Ook voor mensen die het goed hebben, is de toekomst onzeker. Men voelt zich onveilig en zoekt steun in de eigen vertrouwde kring van familie, vrienden en gelijkgezinden. De buitenwereld, de ander, wordt tot outsider, tot vijand, tot zondebok gemaakt. De eigen angst wordt geprojecteerd op de nieuwkomers.

Opvallend is dat er blijkbaar geen ruimte meer is voor feiten en rationele argumenten. Uit het genoemde onderzoek blijkt dat 44 procent van de Nederlanders denkt dat de huidige migranten weinig opleiding en werkervaring hebben en 46 procent vermoedt dat het vooral om economische vluchtelingen gaat. De huidige vooral Syrische vluchtelingen zijn echter oorlogsvluchtelingen met vaak een hoge opleiding en een voorheen goed inkomen.

Angst is altijd al een slechte raadgever geweest. In debat gaan met mensen met ongenuanceerde opvattingen heeft meestal weinig zin, maar naar hen luisteren wel. Ik vermoed dat veel mensen in Nederland zich niet gehoord voelen in de pijn, onzekerheid en angst die ze hebben. Maar ook niet in hun wijsheid en de goede oplossingen die ze aandragen. Zoals in het dorp Rijs waar bewoners zelf een plan voor gespreide opvang van asielzoekers hadden gemaakt en de overheid niettemin de wens van een aantal NEE roepers honoreerde.

Belangrijk dus om aandacht te hebben voor alle inwoners in Nederland, nieuwe èn oude. Ons gemeenschappelijke doel kan zijn: een veilige woonomgeving voor allen. Laten we in het realiseren daarvan gebruik maken van alle lokale expertise en burgerinitiatieven die er zijn. Daarmee kunnen we hopelijk de toenemende polarisatie stoppen en de veerkracht van Nederland versterken. Dat lijkt me een belangrijke opdracht voor de overheid en de andere politieke partijen.

Leida Schuringa
Oktober 2015

Leida Schuringa maakt deel uit van het SDi-schrijverscollectief van CHE. Dit collectief bekijkt maatschappelijke vraagstukken vanuit Spiral Dynamics (www.SDi.nl) en biedt daarmee zicht op nieuwe oplossingen. Leida is auteur van verschillende boeken o.a. Omgaan met diversiteit; Projectmatig werken voor de non-profit sector en Community Empowerment in a developing country.